Bên lề Thánh nhạc (5)

Choir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Cuối tuần vừa qua, tôi được dịp hầu việc Chúa tại một giáo xứ miền quê.

Cá nhân tôi vẫn thích được đi phục vụ những nơi nhỏ bé nhà quê, một phần v́ giọng nói nhỏ bé không hùng hồn hấp dẫn của ḿnh khó ‘ăn khách’ những nơi vĩ đại, một phần v́ cảm thấy như miền quê có một t́nh tự dễ thương ấm cúng.

Quả thật đúng như vậy. Khi nghe nói tới danh xưng thành phố đó, hoặc đúng ra là một làng, tôi lần ṃ măi mới thấy trên bản đồ, và GPS cũng chưa chịu chỉ đường đi vào nhà thờ và nhà xứ. Khi tới nơi thấy nhà thờ nhỏ bé quá, tôi nghĩ rằng chắc chỉ ít người tham dự thôi.

Nhưng lạ thay, ít nơi tôi thấy giáo dân tới nhà thờ sớm như vậy. Nhà thờ chứa được chừng 200 chỗ ngồi và chừng 50 chỗ đứng. Chừng 10-15 phút trước giờ lễ th́ chỗ ngồi đă gần đầy. Cuối lễ ca đoàn hát đủ các câu, tôi đợi cho tới câu cuối cùng mới bắt đầu quay xuống để ra đi, th́ nhận thấy người ta vẫn c̣n đang đứng cầm sách hát, cho đến khi hát xong tất cả và đàn địch ngưng mới lục tục kéo nhau ra đi.

Tôi nói dỡn chơi với ít người rằng tôi có cảm tưởng như đi nhà thờ Tin lành. Nhà thờ này có 2 lễ chiều thứ bẩy: 1 cho Mỹ 1 cho Mễ, và 3 lễ chủ nhật: 2 lễ sáng cho mọi người và 1 lễ chiều cho gia đ́nh và giới trẻ (Life Teen).

Tôi quan sát thấy lễ nào giáo dân cũng như vậy. Tôi rất cảm phục không biết ai đă huấn luyện cho giáo dân với tâm t́nh và cung cách tham dự phụng vụ được như vậy. Trong tất cả các thánh lễ, người ta đều dùng máy phóng ảnh (projector) đưa chữ bài đọc và bài hát chiếu lên màn ảnh để mọi người cùng theo dơi và cùng hát: trẻ con cũng như người già nam nữ đều cùng hát, không biết hay hay dở, nhưng có điều chắc chắn là mọi người cùng tham dự tích cực.

Thật là sống động và sốt sắng đáng khích lệ!

Điểm đặc biệt đáng chú ư là câu tiền xướng Phúc âm (gospel acclamation) mà chúng ta thường gọi là Alleluia. (Tôi có viết về điểm này trong bài ‘câu chuyện phụng vụ 15’: ở đây xin viết thêm chút ít).

Sở dĩ gọi là câu Alleluia v́ đó là câu chính, cho dù trong mùa Chay không được hát. Các nhà phụng vụ đề nghị: Alleluia phải được hát chứ không được đọc.

Gọi là tiền xướng v́ được ‘xướng hát’ trước bài đọc Phúc âm.

Thông thường người quản ca (cantor) lĩnh xướng (solo) lần 1, tất cả lặp lại lần 2, quản ca lĩnh xướng câu riêng, rồi tất cả hát lần 3. Ở nhà thờ này, sau khi chủ tế đọc Phúc âm rồi, mọi người lại cùng hát một lần nữa, lần 4, câu Alleluia.

Trước khi chia sẻ Lời Chúa, tôi có cảm ơn mọi người đă hát Alleluia sau Phúc âm. Rồi tôi có đôi lời tâm sự kinh nghiệm riêng tư của tôi tại một giáo xứ cũ. Thuở đó, các nhạc trưởng và tôi phải mất mấy tuần liền để giải thích ư nghĩa và thực tập việc hát sau Phúc âm, để giáo dân khỏi ngồi xuống ngay. Và mọi sự diễn tiến tốt đẹp.

Alleluia có nghĩa là ‘Ngợi khen Chúa’. Chúng con ngợi khen Chúa v́ sắp được vinh dự nghe lời ban sự sống, và chúng con lại ngợi khen Chúa v́ chúng con vừa được diễm phúc nghe Lời Chúa.

Thế nhưng tại giáo xứ cũ của tôi, cha xứ mới về cho việc hát Alleluia thêm lần 4 nữa là không đúng, bởi lẽ không thấy có ghi trong sách phụng vụ, thế nên ngài tuyên bố chấm dứt hẳn.

Dĩ nhiên một số giáo dân cũ không mấy hài ḷng. Họ hỏi ư kiến tôi. Tôi trả lời: đúng như vậy, việc hát Alleluia thêm lần nữa cũng như việc hát điệp khúc đáp ca sau câu cuối cùng 2 lần, cũng như việc thắp toàn bộ cây nến cưới, việc đôi tân hôn dâng ḿnh cho Đức Mẹ, việc đọc kinh lần hạt trước lễ an táng (khác với giờ canh thức), đều không có ghi trong sách phụng vụ, nhưng không có nghĩa là sai phụng vụ và không được phép làm. Dĩ nhiên cha xứ chịu trách nhiệm phụng vụ trong nhà thờ xứ, nên ngài có quyền cho phép hát hoặc không cho phép.

Dù sao th́ việc hát hay không hát Alleluia mấy lần chưa quan trọng cho bằng tâm t́nh và thái độ mỗi người phải có: tâm t́nh cảm tạ ngợi khen Chúa mọi nơi mọi lúc. Anh em Tin lành không có thói quen ‘kiêng’ Alleluia trong mùa Chay, và dĩ nhiên phụng vụ an táng mới của Công giáo đă hát Alleluia thoải mái tự nhiên.

Tôi nhớ lại một câu chuyện nhỏ về Linh mục nhạc sư Antôn Tiến Dũng. Khi học hỏi về Thánh nhạc ở Rôma, ngài được một đức hồng y giáo triều mộ mến và yêu cầu ngài viết cho một bộ lễ dành riêng cho ngày an táng của hồng y. Ngài trả lời rằng ngài không thể viết khi chưa được phép hát Alleluia. Rất tiếc cách đây ít năm, theo như tôi biết: ngài đă về chầu Chúa mà vẫn chưa viết bộ lễ an táng nào với câu Alleluia. Hy vọng bây giờ ngài đang vui hát Alleluia đủ giọng trên nước Chúa với ca đoàn muôn Thiên Thần.

Xin kính chúc mỗi ca đoàn, mỗi ca viên, mỗi ca trưởng, mỗi cộng đồng giáo xứ luôn có tâm t́nh Alleluia: ngợi khen Chúa, Chúa phục sinh, Chúa của sức sống mới và hy vọng hân hoan đầy tràn.

L.m. Anthony Vũ Hùng Tôn
vuhungton@hotmail.com

 


 

Xem các bài viết khác trong Anthony Vũ Hùng Tôn.